Οι γονείς ανησυχώντας για τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού τους, χρειάζονται την κατάλληλη καθοδήγηση προκειμένου να αποφευχθούν βιαστικές κινήσεις και πιθανά λάθη. Κάθε παιδί αναπτύσσεται με τους δικούς του ρυθμούς.  Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις, όπου είτε η γλωσσική έκφραση, είτε η ομιλία ενός παιδιού παρουσιάζουν μια αρκετά βραδύτερη εξέλιξη ..
 

Ας δούμε αναλυτικά ποιά είναι η τυπική γλωσσική εξέλιξη των παιδιών και σε ποιές περιπτώσεις θα ήταν καλό να επισκεφθούμε ένα λογοθεραπευτή.

Τι προσέχουμε μέχρι τα 2-2,5 έτη

• Αν το παιδί δεν έχει ξεκινήσει τη παραγωγή λόγου στους 18 μήνες. Στη περίπτωση που δεν υπάρχουν προλεκτικά σημάδια επικοινωνίας όπως κραυγές, κινήσεις, μπαμπάλισμα, βλεμματική επαφή και δεν το ενδιαφέρει να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του ή δεν ανταποκρίνεται στο άκουσμα το ονόματός του, καλό είναι να επισκεφθούμε έναν παιδίατρο αναπτυξιολόγο για τη λεπτομερή αξιολόγηση όλων των αναπτυξιακών σταδίων του παιδιού μας.
• Αν το παιδί πλησιάζει τα 2 έτη και η κατανόηση του φαίνεται να μην είναι επαρκής. Όταν δηλαδή δεν μπορεί να εκτελέσει διπλές εντολές που του λέμε, δεν μιμείται τους ήχους μαζί μας και όταν δεν μοιράζεται την χαρά του κατά το παιχνίδι ή δεν παίζει καθόλου.
• Αν το παιδί έχει κατακτήσει κάποιες γλωσσικές ικανότητες και ξαφνικά «γυρίσει πίσω» αναπτυξιακά. Όταν δηλαδή σταματήσει να δείχνει ή να χρησιμοποιεί λέξεις τις οποίες έλεγε.

Τι προσέχουμε μέχρι τα 4,5 έτη

• Αν το παιδί μας περνάει τα 3 έτη και δεν τον καταλαβαίνουν οι άλλοι, παρά μόνο, πολύ κοντινοί του άνθρωποι (μητέρα, πατέρας, γιαγιά κλπ). Όταν δηλαδή ακούμε πολλά λάθη κατά την ομιλία, όπως να μπερδεύει τις συλλαβές μέσα στην λέξη (π.χ καλημέρα -> καμηλέρα) ή να «τρώει» συλλαβές ή φωνήματα.
• Αν στην ηλικία των 4 ετών αναγνωρίζουμε σταθερά λάθη στην άρθρωση του παιδιού. Όταν δηλαδή το παιδί αντικαθιστά σταθερά κάποια φωνήματα με κάποια άλλα ( π.χ το θ με φ, το δ με β κλπ) ή δεν τα αρθρώνει καθόλου (ρ, λ).
• Αν, επίσης, στην ηλικία των 4 ετών αναγνωρίζουμε πολλά μη σταθερά λάθη στην άρθρωση. Όταν δηλαδή ακούμε λαθάκια που μας φαίνονται χαριτωμένα σε διάφορες λέξεις, χωρίς πάντα να επαναλαμβάνονται και σε άλλες (πχ αβερφός αντί για αδρεφός, καρπάρω αντί για παρκάρω, καρέλκα αντί για καρέκλα κλπ)
• Αν το παιδί μας ολοκληρώσει τα 4 έτη και το λεξιλόγιο του είναι πίσω από αυτό των άλλων παιδιών της ηλικίας του. Όταν δηλαδή δεν έχει κατακτήσει έννοιες-λέξεις και δυσκολεύεται να τις κατονομάσει, παρόλο που χρησιμοποιούνται καθημερινά, όπως τα χρώματα, τα σχήματα, τα καθημερινά αντικείμενα. Όταν δυσκολεύεται να εκφραστεί και να περιγράψει τις εμπειρίες του από το σχολείο και η σύνταξη του περιορίζεται στην χρήση προτάσεων με  υποκείμενο- ρήμα- αντικείμενο ή ακόμα μπερδεύει και τα 3 γένη.

Τι προσέχουμε μέχρι τα 5- 5,5 έτη

• Αν το παιδί μας φτάσει πλέον τα 5 έτη και το λεξιλόγιο του συνεχίζει να είναι περιορισμένο. Όταν δηλαδή δεν μπορεί να βρει τις κατάλληλες λέξεις που χρειάζεται για να εκφραστεί και χρησιμοποιεί στην θέση τους λέξεις όπως «τέτοιο» ή «αυτό». Η περιγραφή των αντικειμένων και η αφήγηση ιστοριών ή προσωπικών εμπειριών διεξάγεται με δυσκολία και  ο λόγο τους είναι φτωχός από προθέσεις, αντωνυμίες και επιρρήματα.  

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ομιλία, αλλά κυρίως η γλώσσα συνεχίζουν να εξελίσσονται και κατά τη διάρκεια της σχολικής ηλικίας. Ωστόσο ένα καλό επίπεδο στις δεξιότητες της ομιλίας και της γλώσσας, όταν το παιδί ξεκινά τη σχολική του πορεία, αποτελεί ισχυρό όπλο για μια επιτυχημένη μαθησιακή πορεία.

Το παιδί μας θα πρέπει να είναι έτοιμο γλωσσικά, γνωστικά αλλά και κοινωνικά κατά την έναρξη της Ά δημοτικού, ώστε να ενταχθεί ομαλότερα και να μπορέσει να επικεντρωθεί στη διαδικασία μάθησης και να αποφευχθούν τυχόν δυσκολίες στην ανάγνωση και το γραπτό λόγο.

Κλείνοντας, αν οι γονείς αναγνωρίσουν τις παραπάνω δυσκολίες στον λόγο, στην ομιλία και στην επικοινωνία του παιδιού είναι καλό να συμβουλευτούν άμεσα έναν λογοθεραπευτή, οι οποίος θα τους καθοδηγήσει και θα τους προτείνει ακριβώς τι έχει ανάγκη το παιδί τους ή απλά θα τους συμβουλέψει για το τι μπορούν να κάνουν οι ίδιοι και όχι απαραίτητα να εντάξουν το παιδί σε ένα πρόγραμμα θεραπείας.

Ο ρόλος των γονιών στη διαδικασία της λογοθεραπείας και η καλή συνεργασία με τον θεραπευτή είναι εξίσου σημαντικά, ώστε να δούμε άμεσα την πρόοδο του παιδιού και να μοιραστούμε μαζί του τη χαρά της βελτίωσης!